Thuiskomen
Ik ben gisterenavond teruggekomen van een korte retraite van een week in Plum Village, het mindfulness centrum van Thich Nhat Hanh.
Het is nog vreemd weer hier in Nederland te zijn, terug in mijn eigen huisje, alleen na een week vrijwel continu in gezelschap van anderen te hebben geleefd. De energie in Plum Village is heel bijzonder. Ik heb Thich Nhat Hanh zelf twee keer gezien en horen spreken en zijn hele aanwezigheid is alleen maar in superlatieven uit te drukken. Ik ben heel blij dat ik daar geweest ben, ik heb een deel van deze mooie energie nu in me en meegenomen naar Nederland. Een onvergetelijke tijd en een onuitwisbare invloed.
Thich Nhat Hanh – ook wel Thay genoemd (wat letterlijk ‘leraar’ betekent) heeft beide keren dat ik hem heb gezien, een Dharma Talk gehouden – dat is een soort lezing. Beide keren ging het (deels) over thuiskomen, een belangrijk thema in zijn leven en in zijn visie. Thay is in de Vietnamese oorlog van huis en haard verdreven en het heeft lang geduurd voordat hij weer een thuis had – zijn centrum Plum Village waar ik net een hele mooie week heb gehad. Hij had echter altijd een thuis in zichzelf. Zijn ‘True Home” was in hemzelf. Als hij zich concentreerde op zijn ademhaling en daarmee naar binnen ging, vond hij altijd de innerlijke rust en acceptatie die hij zijn thuis noemt. Een van zijn belangrijkste uitspraken is “I have arrived, I am home,” wat niet zozeer gaat over Plum Village, maar over het centrum in hemzelf. Dit oefenden we de hele week: steeds als er een bel werd geluid, gingen we even naar onze ademhaling, naar binnen, naar ons centrum of onze kern; dan kwamen we thuis bij onszelf.
Thich Nhat Hanh, Thay, sprak ook over thuiskomen in relaties. In Vietnam noemen man en vrouw elkaar hun “thuis”. Zij zijn elkaars thuis, elkaars toevluchtsoord, elkaars veilige haven. Ze zijn niet langer twee losse individuen, maar vormen samen een kern, een centrum om naar terug te gaan. Ik vind dat zo mooi, zo prachtig verwoord! Het ademt een soort relatie waarin mensen niet zozeer bezig zijn met het bewaken van hun eigen identiteit en individualiteit, maar waarin ze zo met elkaar verbonden zijn, zo op elkaar vertrouwen, dat die eigen identiteit, die individualiteit, er niet meer toe doet. Een twee-eenheid. In zo’n relatie is er verbondenheid op emotioneel, spiritueel en fysiek vlak; alledrie de aspecten zijn aanwezig. Er is harmonie, respect en liefde. Prachtig.
Ik ben weer thuis, ik pak de draad weer op. Ik open mijn fysieke en electronische post. Ik hoop dat de kat ook weer snel thuiskomt, gezellig. Het is mijn oude, vertrouwde huisje, maar het is veranderd. Ik ben me bewust van mijn ademhaling, ik eet niet meer voor de tv, ik drink meer thee en minder koffie, ik mediteer en ik laat me geregeld onderbreken door de mindfulness clock die ik op mijn computer heb gezet en die nu ook thuis op willekeurige momenten een signaal geeft om even stil te staan en thuis te komen bij mijn ademhaling.
“Breathe in, breathe out”
Een van de nonnetjes vertelde dat ze al meer dan 20 jaar in Plum Village woont en “oefent”. Ze krijgt weleens de vraag wat ze in al die jaren heeft geleerd, waarop ze dit simpele, maar veelzeggende antwoord geeft: “Breathe in, breathe out.” Niet meer en niet minder, want daar gaat het om. Hiermee is alles gezegd. Je ademt in en je ademt uit, je komt thuis bij je ademhaling. Dit is een sterke basis, een thuis, waar vanuit je de wereld met al het lijden tegemoet kunt treden. Als je een goede thuisbasis hebt, kun je veel aan.
Natuurlijk heeft deze non daarbij ook de constante factor van een leefgemeenschap, een “sangha”, om zich heen. De nonnen – en de gasten die voor korte of langere tijd in Plum Village verblijven – leven en oefenen samen, ze steunen en versterken elkaar. De sangha is hun thuis, het is hun emotionele en spirituele relatie. Er is geen fysieke relatie, de nonnen zijn celibatair en het tonen van al te veel naakte huid wordt niet op prijs gesteld. Het is mij nog niet helemaal duidelijk waarom ze celibatair leven. Blijkbaar is er een overtuiging dat dit bijdraagt aan het “goed leven en goed doen”, dat blijft voor mij nog wat onduidelijk. Maar wat wel duidelijk is, is dat de nonnen allemaal, stuk voor stuk, een thuis hebben van waaruit ze de wereld in liefde en rust tegemoet treden.
Thay sprak over de sangha als een belangrijke voorwaarde om mindful te kunnen leven. Deze support en verbondenheid heb je nodig om de mindfulness levend te houden, om zowel problemen die je tegenkomt, als de groei die je doormaakt, te delen. Daar zit zeker wat in, ik heb het gevoeld de afgelopen week in Plum Village. Ik voelde me daar zeer thuis, welkom. Het is een warm nest. Ik ga maar eens kijken in Utrecht en omgeving, of er sangha’s zijn en welke ontmoetingen die hebben.
